Pałac Gorzanów – miejsce, do którego warto przyjechać! - My

Gorzanów to wieś w województwie dolnośląskim, w hrabstwie kłodzkim, w której znajdziemy przepiękny pałac z prywatnym teatrem. Pałac ten jest w dobrych rękach, przez co od ponad 10 lat dzieją się prace remontowe, przywracany jest dawny blask pałacu, ale po kolei… Zapraszamy do Gorzanowa na wirtualne zwiedzanie a następnie na osobiste odwiedziny. Zabytek jest tego wart!

Krótka historia pałacu

Zanim powstał pałac w Gorzanowie znajdował się najprawdopodobniej zamek. Umiejscowiony był gdzieś między dzisiejszym kościołem i pałacem. Nie ma zbytnio informacji na ten temat – zamek został zburzony (przez Husytów, Ślązaków lub Wrocławian) pod koniec XV wieku. Nic jednak nie mogło się zmarnować i budulec zamkowy wykorzystano do budowy pałacu. Gorzanów miał wielu właścicieli, przechodził z rąk do rąk. Podobnie jak w Ołdrzychowicach Kłodzkich pałac należał do rodziny von Knoblauchsdorf, kolejni właściciele zostali wywłaszczenie ze względu na popieranie protestantyzmu.

Tym sposobem pałac trafił w ręce kamerdynera biskupa wrocławskiego – Johanna Arbogasta von Annaberg, późniejszego komendanta Twierdzy Kłodzkiej. Po jego śmierci pałac trafił do jego syna Carla Heinricha, który nie rezydował w nim, gdyż mieszkał w swoich włościach w Austrii. Sprzedał za to pałac swojej siostrze Marii Maximilianie. Maria była zamężna – wyszła za Johanna Friedricha von Herbersteina i tym właśnie sposobem pałac trafił do rodziny Herbersteinów na długie lata (1650-1930).

Przebudowa barokowa pałacu działa się za sprawą Johanna Friedricha Herbersteina. To z tego okresu pochodzą przepiękne polichromowane stropy, dekoracje sztukatorskie i malarskie jak w sali terrana czy kaplicy.

W 1775 roku zaczęto przeistaczać ogród w park krajobrazowy w stylu angielskim i wybudowano grotę (lusthaus). 61 lat później, w 1836 roku w parku zbudowano łaźnie a w późniejszym czasie kawiarnie – były one dostępne dla okolicznych mieszkańców i turystów.

W latach 1900-1906 przeprowadzone zostały prace remontowe – to właśnie z tego okresu pochodzi sgraffito na murach pałacu. W 1930 roku pałac został sprzedany gminie Bystrzyca Kłodzka. Usytuowano w pałacu przerobionym na mieszkania przesiedleńców ze Stanisławowa (dzisiejsza Ukraina). Tutaj to nie wojna zniszczyła pałac tylko brak poszanowania ze strony ludzi. Od lat 30 pałac był niszczony i okradany. W latach 90 pałac sprzedano prywatnemu inwestorowi z Austrii, jednak ten nic nie zrobił by polepszyć stan zabytku. Ściany zaczęły pękać, dachy i stropy zaczęły się walić. A właściciel nic tylko wystawił pałac na sprzedaż…

Barokowy teatr w pałacu

Jak do tego doszło, że w pałacu stworzono dworski teatr? Wszystko to za sprawą miłości a jakżeby inaczej. Johann Hieronymus von Herberstein był to człowiek do granic możliwości zakochany w roślinach. Grzebanie w ogródku i krzyżowanie upraw to dla niego była pełnia szczęścia. I właśnie tym zajmował się w odziedziczonym pałacu. Nie był zainteresowany niczym innym – ogród to był jego konik.

Na szczęście na swojej drodze trafił na aktorkę z Berlina – Eleonorę Petrelli. Stworzyli piękny, ale i nietypowy związek. Na każdym kroku łamali konwenanse. Eleonora była już po trzydziestce, poza tym miała czwórkę dzieci z pierwszego małżeństwa. Miała też marzenie by posiadać własny teatr. Marzenie się ziściło – mąż jej wybudował. Teatr posiadała, ale posiadała też dużą publikę. Spektakle były wystawiane 3 razy w tygodniu przez 28 lat. Ludzie specjalnie tutaj przyjeżdżali z różnych zakątków by oglądać przedstawienia. Dzięki teatrowi i pieniądzom, które generował możliwa była budowa oranżerii. Tym oto sposobem Eleonora miała wymarzony teatr a Johann miał wymarzone miejsce do grzebania w ziemi. Oboje mogli się realizować.

Najnowsze wiadomości z pałacu

Dopiero w roku 2012 kiedy pałac został kupiony przez Fundację Pałac Gorzanów pokazało się światełko w tunelu. Dzisiaj po ponad 10 latach widać ogrom pracy, który został wykonany dla pałacu. Pałac został zabezpieczony – najważniejsze, że ma dach (można powiedzieć, że to dach niezgody), okna, pomału pałac zyskuje dawny blask przez prace restauracyjne. Co tylko można jest ratowane lub odtwarzane zgodnie ze sztuką i źródłami historycznymi. Udało się nawet uruchomić zegar na wieży!

„Dach niezgody” – w czasie naszej wizyty w Gorzanowie (kwiecień 2023) wypłynęła informacja, jakoby pałac ze względu na zadłużenie miał trafić na aukcję komorniczą. W czasie tym 10 lat prace remontowe pochłonęły 28 mln zł, a pałac wystawiony miał być za niecałe 5 mln. Skąd zadłużenie? Przez nałożoną karę przez Konserwatora Zabytków ze względu na nieszczęsny dach. Zanim ciśnienie ze złości pójdzie w górę i powiecie w myślach co o tym sądzicie już uspokajam – pod koniec maja 2023 „wyszło słońce nad pałacem”. Aukcja została odwołana. Fundacja działa dalej na rzecz pałacu!

Zwiedzanie

Pałac zwiedza się z przewodnikiem w godzinach 11-17. Jeśli w biurze nikogo nie będzie to oznacza, że na pewno przewodnik krąży gdzieś po pałacu, więc wystarczy zadzwonić na podany numer na drzwiach. Zanim się tu wybierzecie warto zerknąć na profil facebookowy pałacu – tam na bieżąco fundacja wrzuca informacje, jeśli pałac miałby być zamknięty lub jeśli miałyby odbywać się jakieś dodatkowe atrakcje – nocne zwiedzanie, festyn, koncert czy inne kulturalne przedsięwzięcie.

Zwiedzanie trwa około 1h, bilet kosztuje 30 zł. Pamiętajcie, że to cegiełka na prace remontowe w pałacu.

Zwiedzanie z przewodnikiem było bardzo ciekawe, nawet przy większej grupie. Zdecydowanie polecamy! Nie zapomnijcie przejść się do parku by zobaczyć grotę.

Poza samym zwiedzaniem w pałacu można zamieszkać. Jeśli lubicie klimatyczne i nieoczywiste wnętrza z historią to jest to idealny wybór. Nie jest to hotel pięciogwiazdkowy o czym na każdym kroku przypominają właściciele. To bardziej agroturystyka zamknięta w murach pałacowych. Klimat, historia, piękne wnętrza i okolica. Warto tu się zatrzymać.