Kamienna Góra to miasto w województwie dolnośląskim, które nijak nie kojarzy się turystycznie. Sytuacja zmieniła się trochę wraz z utworzeniem trasy turystycznej – Projekt Arado, czyli zaginione laboratorium Hitlera. To nie jedyne atrakcje w mieście, jednak turyści zatrzymują się głównie tylko w Arado. Nie bylibyśmy sobą gdybyśmy jednak nie uważali inaczej, według nas jest tu o wiele więcej do zobaczenia. Przyjechaliśmy tu po raz kolejny by pokazać, że Kamienna Góra jest bardzo ciekawa. Poza Projektem Arado to nie jedyne podziemia w mieście, więc i to postanowiliśmy sprawdzić i Wam pokazać.
Spis treści
- Krótka historia
- Projekt Arado – zaginione laboratorium Hitlera
- Zwiedzanie Projektu Arado
- Podziemia w Kamiennej Górze
- Co można zobaczyć w okolicy?
Krótka historia
Rok 1943 to rok zmian. Niemcy nie czuli się już tak pewnie na froncie, nie byli już tam pewni zwycięstwa, wszystko za sprawą bombardowań alianckich najważniejszych punktów strategicznych, w tym fabryk niezbędnych do prowadzenia wojny. Dolny Śląsk został wytypowany jako bezpieczny ze względu na najmniejszą dostępność dla alianckich samolotów. Dlatego też padła decyzja – przenosiny produkcji na Dolny Śląsk, ale przy zachowaniu minimum ryzyka – więc pod ziemię. Na terenie Kamiennej Góry powstało 10 kompleksów wydrążonych w skale przez pracowników przymusowych na polecenie Niemców. Przeznaczenie obiektów nie jest znane do dzisiaj, prawdopodobnie tutaj miała zostać przeniesiona produkcja m.in. części samolotowych. Całe przedsięwzięcie otrzymało klauzulę tajności. Można powiedzieć, że Kamienna Góra stała się centrum zarządzania niemieckiego przemysłu lotniczego.
Projekt Arado – Zaginione laboratorium Hitlera
Kamienna Góra w czasie II wojny światowej stała się miejscem gdzie miał rozwinąć się przemysł lotniczy. W dawnym zakładzie włókienniczym Grunfelda (swoją drogą budynek dalej zachwyca mimo tego, że jest w ruinie i jego duża część została rozebrana) mieściło się biuro projektowe Arado. To tutaj powstał projekt najsłynniejszego odrzutowca z czasów wojny – Arado 234 Błyskawica i domniemany mityczny samolot skrzydło Arado 555. By zobaczyć Arado 555 (co prawda w skali 1:7) warto wybrać się na Górę Parkową.
Czy poza biurem projektowym odbywała się tutaj sama produkcja? Nie zostało to potwierdzone, jednak nie można temu również zaprzeczyć. Podziemia pod Góra Parkową połączone są z fabryką Grunfelda…
Zwiedzanie Projektu Arado
- Projekt Arado znajduje się przy ul. Lubawskiej 1a w Kamiennej Górze,
- Darmowy parking na kilka aut znajduje się naprzeciwko wejścia do podziemi,
- Wybierając się tutaj pamiętajcie, że w podziemiach panuje stała temperatura ok. 8 stopni. Zwłaszcza latem zaopatrzcie się w ciepłe ubranie!
- Zwiedzanie z przewodnikiem trwa ok. 50 minut,
- Bilet ulgowy kosztuje 30 zł, bilet normalny 35 zł,
- Podziemia otwarte są od poniedziałku do niedzieli w godzinach od 10:00 do 17:00 (od 15 listopada do 15 kwietnia) lub od 10:00 do 18:00 (od 16 kwietnia do 14 listopada),
- Zwiedzając Arado wcielacie się w jednego z pracowników przymusowych drążących tunele, poza poznaniem historii tego miejsca dosłownie przeniesiecie się w czasie do lat 40 XX wieku 😉.
ZOBACZ KONIECZNIE: Naprzeciwko Projektu Arado znajduje się Informacja turystyczna – znajdziecie tam kompetentnych przewodników, którzy z wielką pasją podpowiedzą Wam co warto zwiedzić w Kamiennej Górze i okolicy a poza tym kupicie tutaj nietuzinkowe pamiątki. Nie znajdziecie tu kiczu tylko rękodzieło i bardzo dobrze zaopatrzony asortyment księgarski. Napijecie się tutaj też kawy i herbaty 😊.
Podziemia w Kamiennej Górze
Przy zwiedzaniu Projektu Arado na pewno usłyszycie, że to nie jedyne podziemia w Kamiennej Górze. Niektóre wejścia do sztolni znajdują się na prywatnych posesjach, ludzie zrobili sobie z nich coś na styl składzika 😉, ale nie wszystkie! Jeśli Arado dla Was to za mało to zapraszamy dalej…
Pamiętajcie jednak, że czymkolwiek miały być te podziemia jedno jest pewne – drążyli je pracownicy przymusowi często tracąc przy tym zdrowie i życie.
ZOBACZ TAKŻE: Projekt Riese
Wchodzenie do podziemi jest niebezpieczne, odbywa się na własną odpowiedzialność, trzeba zabrać ze sobą odpowiednie obuwie oraz oświetlenie. Taka eksploracja nie jest dla każdego!
Pod Górą Parkowa
Czy nasunęło Wam się na myśl, że to pomyłka? Przecież Projekt Arado znajduje się pod Górą Parkową! Owszem, jednak to nie jedyne podziemia pod tą górą. Kilkaset metrów dalej znajduje się kolejna sztolnia. Mimo że usytuowana jest praktycznie przy samej drodze to wejście do niej nie jest widoczne. Ze wszystkich zwiedzonych przez nas sztolni na terenie Kamiennej Góry ta jest najkrótsza i najmniej interesująca. Jeśli brakuje Wam czasu lepiej wybrać inną do zwiedzania.
Podziemia pod Górą Szubianką
Tuż obok tych podziemi znajdowała się filia obozu Gross Rosen. Można powiedzieć, że pracownicy przymusowi, którzy drążyli te tunele mieli do nich naprawdę blisko. Co ważne do dzisiaj możemy zobaczyć wieże strażnicze z dawnego obozu co tylko jeszcze bardziej uzmysławia nam jak to wyglądało w czasie wojny.
Wejście do tunelu kojarzy nam się ze schronem przeciwlotniczym w Głuszycy – ze względu na czerwoną cegłę, którą obudowana jest skała. Nie jest tak w całym obiekcie, tylko miejscami. Przeważa surowa skała.
Pod Górą Widok
Sztolnia została wydrążona w skale na potrzeby pobliskiej fabryki włókienniczej. Najprawdopodobniej miała służyć jako schron przeciwlotniczy dla pracowników.
Jak się okazuje w schronie tym zostały ulokowane prawdopodobnie dwa depozyty. Przy porównaniu map z lat 60 z mapą współczesną mamy rozbieżność – dzisiaj są dwa drożne przejścia, wcześniej na mapie nie zaznaczone. Zwłaszcza jedno z nich jest bardzo czytelne i patrząc na nie nasuwa się myśl, że wygląda jak typowa skrytka. Na co? Do końca nie wiadomo. Jedna z teorii mówi o tym, że tutaj była ukryta biała broń, którą później odnaleziono w Antonówce (tam musieli ją ukryć uciekający Niemcy).
Schron ten nie został nigdy ukończony. W środku mamy pełne zróżnicowanie – tunel wykończony kamiennym łukiem, sufit z żelbetu i gołą skałę.
Wejście do podziemi jest duże, nie ma problemu z jego znalezieniem, nawet nam się to udało, chociaż próbowaliśmy już po zachodzie słońca.
Podziemia pod Górą Zamkową
Do tych podziemi nie weszliśmy, znajdują się na terenie prywatnym, idąc jednak na samą Górę Zamkową po dawnych schodach (tuż przy płocie cmentarza) warto zerknąć jak wygląda wejście do podziemi. To nie jedyne wejście pod tą górę. W czasie wojny jedno z wejść znajdowało się pod pozorowanym grobem na pobliskim cmentarzu. Niemcy zawsze byli dobrzy w maskowaniu…
Pamiętajcie, że zwiedzanie podziemi jest zajęciem niebezpiecznym!
Co można zobaczyć w okolicy?
- Kolorowe Jeziorka – 13 km
- Zamek Bolczów – 21 km
- Miedzianka, miasto które zniknęło – 17 km
- Zamek Bolków – 19 km
- Wałbrzych – 23 km
- Ruiny kościoła w Unisławiu Śląskim – 23 km
Warto zwiedzić całe miasto, nie poprzestając tylko na Projekcie Arado!
